‘Jij bent een vmbo’er, jij een havist en jij een vwo’er’

Met opzet is gekozen voor de dubbelzinnige titel ‘Klassen’. 
Ook al zitten kinderen in dezelfde schoolklas, toch heeft de één bij voorbaat een betere uitgangspositie dan de ander vanwege het verschil in sociale klasse. Ouders met een hogere opleiding, een hoger inkomen en een woonhuis dat in een betere buurt staat, maken soms méér verschil dan mooie, hard bevochten rapportcijfers of scores van Cito-toetsen.
Om deze en vele andere redenen zou het in het onderwijs vooral over gelijke kansen moeten gaan. Het Haarlemmermeerse onderwijsveld overziende, durf ik te stellen dat het op de scholen in onze gemeente daar écht over gaat. Maar ook -en dat is geen verwijt en ook niet speciaal Haarlemmermeers- dat het niet altijd lukt om de kinderen gelijke kansen te bieden.

Dat heeft met de weerbarstigheid van de realiteit te maken en met een paar plekken in het onderwijssysteem die voor verbetering vatbaar zijn. Na een paar afleveringen van ‘Klassen’ te hebben bekeken, betrap ik mezelf steeds meer op een dagdroom over zo’n verbeterpunt. Dat is begonnen na deze quote: “Op elfjarige leeftijd zeggen we tegen een kind, een mens, jij bent een vmbo’er, jij bent een havist en jij bent een vwo’er. Iedereen wordt in een vakje gestopt. Alsof we precies kunnen zien waar een kind thuishoort op elfjarige leeftijd.”
“We selecteren te vroeg”, zegt een ander.
En: ‘Arm. Rijk. Kinderen van de voedselbank. Of kinderen van ouders die alles weten?”
Nog één: “Veel talent gaat verloren.”
De laatste: “The prison of low expectations”…

Aangrijpende en rake constateringen, die nauw aansluiten bij wat ik zelf vaak zeg: dat het eigenlijk een gotspe is dat we jongeren van 16 geen stemrecht geven omdat ze op hun leeftijd over te weinig inzichten en kennis zouden beschikken om een weloverwogen keuze te maken. En dat terwijl we kinderen van elf jaar, uit groep acht van de basisschool dus, al wel keuzes laten maken die zeer bepalend zijn voor de rest van hun leven.

Hoe mooi zou het zijn, mijmer ik dan verder, als we kinderen nog een paar jaar méér de tijd geven. Om met elkaar te zijn, om van elkaar te leren. Niet alle maar toch wel veel kinderen hebben gewoon méér tijd en ruimte nodig voor ze de keuzes voor het voortgezet onderwijs kunnen maken, die het beste bij hen passen.

Een manier om dat mogelijk te maken, is het uitstellen van die keuze. Dus niet aan het einde van het achtste leerjaar van het primair onderwijs maar twee jaar later. Je draait in die twee jaar al mee op een school van het voortgezet onderwijs. Niet als vmbo’er, havist of vwo’er maar als ‘junior’. Helemaal aan vakjes ontsnappen lukt helaas niet.

Je krijgt onderwijs op maat met extra aandacht voor bijvoorbeeld leervaardigheden, zelfsturing en thematisch werken. De verwachting is dat de kinderen vanuit hier op een hoger niveau in het voortgezet onderwijs instromen dan ze hadden gedaan vanuit groep acht. Gewoon door er wat meer tijd voor te nemen.
Het zou mooi zijn als we in Haarlemmermeer voor alle kinderen die dat willen en met instemming van hun ouders deze stap kunnen zetten. Dat zijn eerste stappen. Want er is nog meer werk aan de winkel op weg naar gelijke kansen in het onderwijs.

“Hou vast aan je dromen!”, wordt ook gezegd in ‘Klassen’. 
Ik vind dat dat ook voor mijn dagdroom geldt. 

Wethouder Marjolein Steffens – van de Water (Fysieke leefomgeving, Jeugd & Onderwijs, Vastgoed en Doelgroepenbeleid)